Wie nog twijfelt aan de complementariteit van het Teach for Belgium-programma met de lerarenopleiding zou eigenlijk gewoon zelf eens een module klasmanagementtechnieken moeten komen volgen. De LIO-studenten van de educatieve bachelor secundair onderwijs aan Karel de Grote Hogeschool kunnen hierover meepraten. Zij volgden in 2023 de gastmodule ‘Klasmanagementtechnieken’ in het kader van een keuzetraject binnen hun opleiding en proefden van onze aanpak.
Al langer waren we samenwerkingspistes met de opleidingen aan het verkennen, want, nee wij zijn geen lerarenopleiding en willen dit ook niet pretenderen. Wat we wel zijn is een leiderschapsontwikkelingsprogramma, en daarmee een potentieel verdiepingstraject voor studenten lerarenopleiding of pas afgestudeerde leerkrachten, met een zeer sterke focus op de grootstedelijke context, op coaching en feedback, en op klasmanagement. Dit is onze expertise die we de afgelopen tien jaar op basis van wetenschappelijk onderzoek en een laboratorium met jaarlijkse 50 startende leerkrachten en ijzersterke coaches hebben opgebouwd. Deze expertise willen we graag delen, en samen met de lerarenopleiding nadenken over manieren om leerkrachten zo krachtig en veerkrachtig mogelijk voor de klas te krijgen en te houden, met name in de scholen met de meest socio-economisch kwetsbare leerlingen.
Het pilootproject lager onderwijs in samenwerking met KdG lager onderwijs dat we in september 2022 uitrolden was de voorloper, ondertussen zijn er meerdere andere samenwerkingspistes en lijnen in verschillende richtingen uitgezet. Het keuzetraject waarbij Teach for Belgium als gastdocent zelf kwam lesgeven aan de educatieve bachelor secundair onderwijs van KdG zelf is echter een ware primeur en kwam tot stand op basis van veel vertrouwen, openheid en gelijkgestemdheid van beide kanten. Dat deze eerste module van 4 sessie een groot succes was blijkt uit de feedback van de 8 LIO-studenten, zoals hierboven beschreven. Ieder van hen zou deze keuzemodule aan medestudenten aanbevelen.
Dat er meer gasttrajecten in het komende academiejaar aangeboden zullen worden, ten minste aan Karel de Grote Hogeschool, staat buiten kijf.
“We merken dat het openstellen van het keuzetraject een schot in de roos was. Onze studenten hebben veel baat hebben bij de hands-onaanpak uit de keuzemodule. Het vormt een mooie aanvulling op of verdieping van de inzichten die ze eerder in de opleiding verworven hebben. De studenten krijgen hierdoor extra oefenkansen en begeleiding in een topic dat doorgaans als moeilijk wordt beschouwd. Het helpt hen dus zeker in hun groei tot sterke leerkrachten!”
Het onderwijs heeft ze zo hard nodig, geëngageerde leraren, die met de juiste mindsets, vaardigheden en kennis kwaliteitsvol onderwijs bieden, in het bijzonder aan de meest kwetsbare leerlingen, om drempels weg te werken en kansen te scheppen.
Lesgeven in de diverse grootstad en omgaan met uitdagende contexten vraagt echter om tools op maat. Alleen zo creëer je verbinding met je leerlingen en zorg je voor structuur, rust en regelmaat in je lespraktijk, wat tot een verhoogd welbevinden en betere leerprestaties leidt. Klasmanagement, samen met de lesinhoud, ligt hierbij aan de basis, en daar helpt Teach for Belgium leerkrachten juist in groeien.
Een vijftienjarige leerling die opgroeit in een kwetsbaar milieu heeft gemiddeld 3 jaar leerachterstand t.o.v van een kansrijke klasgenoot, één leerling op drie in het Vlaamse onderwijssysteem heeft al eens een jaar opnieuw gedaan op vijftienjarige leeftijd, 22% van de leerlingen met een socio-economische kwetsbare achtergrond verlaten de middelbare school zonder diploma. Deze cijfers liegen er niet om. Daarbij komt ook nog eens dat het lerarentekort juist in die scholen met de meest socio-economisch kwetsbare leerlingen het meest schrijnend is. Daar waar leerkrachten die altijd vertrekken vanuit gelijke kansen en leerlingen omhoog kunnen stuwen juist het meest nodig zijn. De nood om leerkrachten die hier aan de slag gaan kwalitatief en gericht te begeleiden en te coachen is hoog. Een nood waar wij aan toegemoet willen komen. De Teach for Belgium-aanpak focust niet enkel op het versterken van de didactische en pedagogische kwaliteiten van de leerkrachten, want dat is juist eerder de kracht van de lerarenopleiding, maar meer nog, via gerichte coaching, op het versterken van de veerkracht en reflectieve vaardigheden van deze starters zodat zij hun eigen sterktes kunnen herkennen en beter inzetten. Een leerkracht is na de lerarenopleiding nog geen topleerkracht. Deze leerkracht is een onderzoeker en leert door trial en error. Deze leerkracht moet de tijd krijgen om zich op school te ontwikkelen, samen met collegiale visitatie en professionele aanvangsbegeleiding. Deze leerkracht moet zich kunnen blijven bijscholen en zich verder blijven ontwikkelen. Deze leerkracht heeft specifieke tools en coaching nodig om zich staande te houden in de meest uitdagende contexten en zo het verschil te kunnen maken voor de leerlingen. Deze leerkracht verdient coaching en begeleiding om de topleerkracht te worden die in hem of haar schuilt.
En juist daar zijn we complementair aan de lerarenopleiding en kunnen wij elkaar verrijken. Menig deelnemer aan ons programma heeft immers een bewijs pedagogische bekwaamheid en kiest toch voor het Teach-programma als verdiepings- of coachingstraject, specifiek om impact te hebben op die kwetsbare leerlingen. Meer dan eens geven deze leerkrachten aan zich eigenlijk nog niet klaar te voelen en niet voldoende pragmatische tools voorhanden te hebben om meteen ‘voor de leeuwen gegooid te worden’ aan het einde van de lerarenopleiding. De begeleiding en coaching biedt houvast en diepe persoonlijke groei. De gemeenschap van gelijkgestemden schept verbinding en verhoogt de veerkracht. Het collectieve bewustzijn van de impact van een leerkracht die altijd vertrekt vanuit gelijke kansen verscherpt en verbreedt de blik. Anderen kiezen de omgekeerde route, en zijn na het Teach-programma overtuigd van een duurzame loopbaan in het onderwijs en starten aan de lerarenopleiding voor extra theoretische kaders en vakspecifieke bagage, want daar kunnen wij dan weer niet aan tippen. Hoe dan ook een win-win.
“De discussie of lerarenopleiding of Teach lijkt me irrelevant. Het is een en … en … verhaal! We mogen namelijk niet vergeten dat we allemaal hetzelfde doel nastreven!”
De grafiek hieronder toont de meerwaarde van de voorbereidende zomertraining op bepaalde vlakken ten opzichte van de lerarenopleiding: Teach for Belgium-deelnemers voelen zich beter voorbereid dan de gemiddelde startende leerkracht (met BPB) om les te geven in een multiculturele en meertalige omgeving, ze voelen zich sterker in hun schoenen staan inzake klasmanagement, en ze voelen zich beter uitgerust wanneer het gaat om het opvolgen van de leerprestaties van de leerlingen.
Benjamin Hinnikens startte in 2021 aan het Teach for Belgium-programma en kan dit enkel beamen:
“Op 23 jarige leeftijd had ik alle diploma’s om aan de slag te gaan als leraar gedragswetenschappen in het Vlaamse onderwijs. Maar ik voelde me nog niet klaar om les te geven. Ik had 40 uur stage achter de rug, maar deze was verspreid over 12 weken, dus gemiddeld 3 tot 4 lesuren per week. Er was steeds een leraar aanwezig achteraan in de klas en dus had ik het gevoel dat als ik steken liet vallen, deze leerkrachten ze wel gingen oprapen. Dan blijf je natuurlijk in een soort van comfortabele zone. Ik heb mijn stage ook in een school in Tervuren en in Leuven gedaan en hoewel de school in Tervuren al in de buurt kwam van de Brusselse context, wist ik dat ik nog helemaal niet klaar was om in een diverse grootstedelijke context les te geven. Ik had in mijn lessen aan de universiteit gezien dat het juist in de scholen in Brussel is, dat ze enthousiaste en gemotiveerde leraren zoeken en nodig hebben en Teach for Belgium was een organisatie die daarop inzette. Teach for Belgium heeft me dus de kans gegeven om een impact te hebben daar waar ik het meest een impact wou hebben. De organisatie heeft me eigenaarschap gegeven over mijn eigen droom in plaats van me het gewone traject te laten volgen dat me waarschijnlijk naar een school in Tervuren of in Leuven had geleid. Ik ben zo ontzettend gelukkig dat Teach for Belgium me die extra ondersteuning heeft gegeven om de stap richting het grote, ‘onbekende’ Brussel te maken.[…]
In mijn lerarenopleiding had ik al wel wat geleerd over de sociale ongelijkheid en de rol die het hedendaags onderwijs daarin speelt. Mijn professor aan de KU Leuven heeft mijn idealisme een boost gegeven en dit was dan ook het laatste duwtje in de rug dat ik nodig had om me in te schrijven voor het Teach for Belgium-programma, aangezien dit programma volledig aansluit bij wat deze prof me vertelde. Het vuur dat toen al aangewakkerd was, is sinds Teach for Belgium alleen nog maar harder gaan branden[…]
Het Teach for Belgium-traject en het ’normale’ onderwijstraject zijn een perfecte aanvulling op elkaar. Daar waar de academische wereld een theoretisch en didactisch sterke basis leggen, geeft Teach for Belgium de perfecte aanvulling door praktische tips en tricks te leren over klasmanagement en het creëren van een band met leerlingen. Dat zijn toch twee aspecten waar beginnende leraren heel vaak problemen mee hebben. Bovendien schiet de aanvangsbegeleiding in heel wat scholen nog te kort, terwijl dit voor beginnend leraren toch één van de sleutelfactoren blijkt om het onderwijs en de kwaliteit van de leraren te optimaliseren! Verder is Teach for Belgium ook een partner in reflectie. Het automatisch reflecteren en ’samen’ reflecteren over lessen is een troef die van onschatbare waarden is in jouw eerste jaar! Het is vooral ook het begeleid worden in een emotionele rollercoaster aan terugblikken dat me ongelooflijk deugd heeft gedaan.”
Meer weten over ons programma en solliciteren? Neem hier een kijkje.
Interesse om als lerarenopleiding of opleidingsinstelling samenwerkingspistes te verkennen? Neem contact op met danielle.morroy@teachforbelgium.be
