Dit artikel verscheen op 18 mei 2016 op de website van Klasse.
Na een zomerstage van 5 weken staat Ange (26) voor de klas. Ook al ambieerde ze niet meteen een onderwijscarrière, Teach for Belgium wist haar voor de job te winnen. Die organisatie wil de sociale ongelijkheid binnen onderwijs aanpakken. En het lerarentekort.
Hoe kon Teach for Belgium jou over de streep trekken?
“Op de universiteit kreeg ik les over de mythe van de sociale ladder. Als je ouders laaggeschoold zijn en weinig verdienen, als je allochtoon bent, als Nederlands niet je moedertaal is … dan is de kans klein dat je het tot hogere studies haalt. Ik kon alles afvinken. Statistisch zat ik helemaal niet op mijn plaats. Tot dan had ik het idee dat iedereen er wel komt, als hij hard werkt. In die les besefte ik dat dat niet waar is. Onderwijs doet nog te weinig om iedereen evenveel kansen te geven. Dat raakte me.”
“Teach For Belgium maakte dat gevoel na mijn studies weer wakker. De organisatie wil de ongelijkheid in onderwijs aanpakken door jonge masters te overtuigen om leraar te worden. Het mikt vooral op jongeren met een sterke sociale drive. Binnen die visie voelde ik me op mijn plek. Ik wilde meteen meedoen.”
Door les te geven zonder de lerarenopleiding te volgen?
“Teach for Belgium stoomt ons klaar met een intense zomercursus en stages op een summer academy en bij een jongeren-vzw. Dat voorbereidingstraject is specifiek gericht op onderwijs in grootsteden met kansengroepen. In ‘moeilijke scholen’. Want als je het daar kan, lukt het ook elders, zo redeneert Teach For Belgium. Zodra we op een school starten, volgt een tutor ons op.”
Hoe verliepen die eerste weken?
“Ik geef Nederlands in een Franstalige school. Ik wist dat de eerste weken moeilijk zouden zijn. Toch onderschatte ik het nog. Soms dacht ik: er is een wereld achter die klasdeur. Zal ik vertrekken om nooit meer terug te komen? Ik was doodmoe van het pendelen en van lessen voorbereiden. Een keer viel ik flauw toen ik naar school wilde vertrekken.”
“Mijn tutor sleepte me erdoor. ‘Ange, je kan je lessen perfect voorbereiden, maar als je er zelf niet staat, zal het niet lukken. Neem voldoende tijd om te rusten. Dan lopen de lessen veel vlotter’. Zijn advies is goud waard. Hij stapt vaak mijn les binnen, vertelt dat ik het goed doe en bespreekt heel concreet wat beter kan. Iedere starter verdient zo’n tutor. Hij is even belangrijk als een opleiding. Want als ik hoor hoeveel startende leraren stoppen, denk ik dat geen enkele leraar helemaal voorbereid is op de realiteit.”
Je leerde Nederlands als tweede taal. Ben je voor je leerlingen een rolmodel?
“Ik ben een leraar Nederlands met allochtone roots. Dat is een culturele shock voor mijn leerlingen, maar het geeft me wel credibility. Ik sprak ook geen Nederlands en Frans toen ik als 9-jarige in België aankwam. Ik weet dus wat het is om Nederlands te leren.”
“Veel leerlingen hebben het Nederlands opgegeven. ‘We krijgen al 10 jaar Nederlands en kunnen het nog niet. Wat heeft het nog voor zin?’ vragen ze. Ik werk met een stappenplan. Bij mijn vierdes wil ik de afkeer van Nederlands wegwerken. Als ze afstuderen wil ik dat ze Nederlands durven praten en voelen dat de taal hun nieuwe kansen biedt.”
“Maar leraar zijn is meer dan lessen Nederlands geven, dat maakt het zo boeiend. Ik ben ook people manager. Een van mijn leerlingen, stapte altijd zuchtend de klas binnen. Ik startte met hem een ritueel. “Ik begrijp dat heel veel dingen fout gaan, maar zullen we vanaf nu elke les 10 dingen opsommen die goed lopen? Je bent gezond, je zit naast je vrienden, je mag naar school (dat laatste vond hij een twijfelgeval). Zijn klasgenoten hielpen hem. Dat zorgde voor een heel positieve sfeer in de klas.”
“Toen een andere leerling niet meedeed aan de examens omdat hij thuis problemen had, sprak ik hem daarover aan. Hij vertelde me dat hij het heel zwaar had. ‘Maar weet je, mevrouw, als ik opsta zoek ik naar 10 dingen die toch nog goed gaan. Dat helpt me door de dag’.”
Probeer je ook na je lessen nieuwe kansen te geven aan je leerlingen?
“Ja. Volgend jaar vertrekken 2 leerlingen naar het buitenland met AFS, kosteloos. Een primeur voor de school. Van AFS hadden ze nog nooit gehoord. En vooral de ouders hadden bedenkingen. Ze zagen hun dochters niet graag vertrekken naar een gastgezin. Lopen daar geen jongens rond? En zal er halal eten zijn? Maar intussen stemden ze toe.”
“Maar niet alles lukt. Ik startte een spreekuur, maar verzoop onder de zware problemen van mijn leerlingen. Ik kreeg het moeilijk om objectief te blijven. Hoe kan je een leerling op de vingers tikken omdat hij zijn huiswerk niet maakt, als je weet dat hij ’s avonds geen eten heeft. Wat moet je doen? Het huiswerk laten vallen, maar dan stigmatiseer je hem. Of straffen, maar dat voelt verkeerd.”
Hoe kan je een leerling op de vingers tikken omdat hij zijn huiswerk niet maakt, als je weet dat hij ’s avonds geen eten heeft?
Via Teach For Belgium heb je je 2 jaar geëngageerd als leraar. Ga je verder?
“Ja. Ik volg intussen de lerarenopleiding. Net zoals de meeste leraren die via Teach begonnen en nu verder willen voor de klas. Ik wil lesgeven en tegelijkertijd op structureel niveau nadenken over onderwijs. Als ik hoor dat leerlingen zonder papieren geen beurs kunnen krijgen voor het hoger onderwijs, vind ik dat onrechtvaardig. De gevolgen daarvan zie ik in mijn klas: intelligente jongeren die bewust het zesde opnieuw doen tot hun procedure afgewerkt is. Dat moet anders. Sociale ongelijkheid bracht me naar het onderwijs en ze houdt me daar.”
Ange volgde het programma met de eerste lichting, behaalde haar lerarendiploma, ging daarna part time aan de slag als Tutor voor de volgende deelnemers en is nu Project Facilitator bij Teach for Belgium.
Bekijk hier het filmpje dat Equal.Brussels maakte over Ange.
