Coronadagboek Zara Callebaut

Teach For Belgium leerkracht Zara Callebaut geeft Engels en Nederlands op het Onze-Lieve-Vrouwe-instituut in Gent. Ze houdt op vraag van de Standaard een dagboek bij tijdens deze periode. De onderstaande artikels verschenen de afgelopen weken in de Standaard, wij zetten ze hier op een rijtje. Van journalisten Simon Grymonprez en Klaas Maenhout.

‘In het begin was het nog: Yes, vakantie! Nu botsen leerlingen op de harde realiteit’ (18/04/20)

Zara Callebaut (24) stapte twee jaar geleden in het onderwijs. Haar droom? Een toekomst waarin de sociaaleconomische achtergrond van jongeren hun toekomst niet langer bepaalt. En toen kwam de coronacrisis. Die hakt er hard in. De omstandigheden diepen de sociaal-economische kloof nog harder uit. Sommige leerlingen kan ze al weken niet bereiken. ‘Dat is niet hun schuld. Mijn leerlingen leven soms in bizarre situaties. Als je met tien in een appartement woont, kun je geen huiswerk maken.’

Callebaut is leerkracht Nederlands en Engels aan het Onze-Lieve-Vrouwe Instituut, een beroepsschool in hartje Gent. Via de organisatie Teach For Belgium, die zich inzet voor minder ongelijkheid in het onderwijs, is ze in het onderwijs terechtgekomen. Nochtans had ze gezworen nooit leerkracht te worden. Twee jaar later is Callebaut blij met haar keuze. ‘Ik vind de job van leerkracht fantastisch.’

De coronacrisis maakte die baan wel een stuk complexer, zeker in haar school. ‘Negentig procent van mijn leerlingen komt uit kansarme gezinnen. Velen onder hen hebben niet het Nederlands als thuistaal. Al twee weken probeer ik mijn klas in het vierde middelbaar een account te laten aanmaken op de website Quizlet. Op dit moment hebben vijf van de vijftien leerlingen dat gedaan.’

‘Je hebt toch altijd het idee dat je ze een beetje wil “redden”’

Ze stuurde wel wat taken uit de voorbije weken. ‘Maar veel heb ik er niet van teruggezien’, lacht ze. ‘Mijn leerlingen hebben een intrinsieke motivatie nodig. Die is helaas niet bij iedereen aanwezig. De overheid heeft ons gevraagd geen punten op taken of toetsen te geven. Maar dat is helaas iets wat mijn leerlingen juist heel snel begrijpen. We kunnen dus geen nul geven. Daarom hebben we als school beslist om ze toch een soort van punten te geven als ze een taak hebben doorgestuurd. Het cijfer telt niet echt mee, maar zo weet de klassenraad aan het eind wel wie al zijn taken gemaakt heeft. Hopelijk haalt dat iets uit.’

School als sociaal vangnet

‘Ik zie mijn leerlingen echt graag en beschouw ze ook als mijn kindjes’, zegt Callebaut. ‘Daarom had ik het in het begin echt heel moeilijk met deze situatie. En eigenlijk heb ik het er nog altijd heel moeilijk mee. Je hebt toch altijd het idee dat je ze een beetje wil “redden”. Maar in deze situatie kan ik gewoon niet veel doen.’

‘In het begin dachten mijn leerlingen nog: “Yes, vakantie!” Maar nu botsen ze op de harde realiteit’, zegt Callebaut. ‘Ze beseffen dat de grenzen deze zomer misschien dicht blijven, waardoor ze dus niet op vakantie kunnen gaan. Dat dringt door. Ik probeer geregeld te polsen hoe het met hen gaat. Voor veel leerlingen is het geen gemakkelijke periode. Dagelijks krijg ik berichtjes van leerlingen, bijvoorbeeld via sociale media, dat ze school missen. Dat is raar, want ze zijn normaal niet zo superpositief over school. Maar school is hun sociaal vangnet. Ze missen hun vrienden. En ook hun leerkrachten, denk ik.’ (lacht).

‘Veel reactie gekregen van mijn klas’ (21/04/20)

‘Vandaag was echt een positieve dag,’ zegt Zara Callebaut over de eerste dag pre-teaching. ‘Natuurlijk was het, zoals op zoveel scholen, een spannende dag. Maar ik vond hem vooral positief, omdat ik zoveel reacties heb gekregen van mijn leerlingen. Je vóélt gewoon dat ze beseffen dat de vakantie voorbij is en dat ze weten hoe ernstig de situatie is.’

Zondagavond kondigde Callebaut aan dat er deze week een aantal verplichte taken volgt – dat deed ze via Instagram, het kanaal waarlangs ze haar leerlingen van de tweede graad het best bereikt. ‘Vanochtend heb ik ze gemaild met de concrete opdracht. Ik was de hele dag lang bereikbaar voor vragen en feedback. Van mijn klas van vijftien leerlingen hebben er twaalfoefeningen gemaakt. Dat is echt goed nieuws.’ De taken zijn niet heel omvangrijk, om de leerlingen niet te overweldigen. ‘Mijn leerlingen hebben geen ouders die uren naast hen zitten om uitleg te geven. Ze zijn helemaal op zichzelf aangewezen.’

Een op drie heeft geen laptop

Het schoolteam van het Onze-Lieve-Vrouwe-instituut, waar Callebaut lesgeeft, organiseert geen livesessies. ‘We zijn gebotst op het feit dat bijna een derde van onze leerlingen geen toegang heeft tot een laptop. De laptops van het project van Ben Weyts (N-VA) hebben we nog niet ontvangen. Daarom zien we ons genoodzaakt om ook papieren bundels uit te delen.’‘Mijn leerlingen zijn helemaal op zichzelf aangewezen’

Callebaut had vandaag nog wat tijd over om zich voor te bereiden op het moment dat de scholen weer opengaan. ‘Ik heb me verder verdiept in gedifferentieerd lesgeven. Als de school opnieuw opent, geef ik les aan leerlingen die op verschillende niveaus zitten. Differentiatie zit in het DNA van deze school. Maar aangezien ik alleen voor de klas sta, moet ik altijd op zoek naar nieuwe, creatieve manieren.’

‘Dit vergt ijzersterke discipline’ (23/04/20)

Midden in een videogesprek met leerkrachten kwam het nieuws van de dag binnen: een deel van de scholen gaat naar alle waarschijnlijkheid open op 15 mei. ‘Ik heb het er meteen met mijn collega’s over gehad,’ zegt Zara Callebaut. ‘Hoe wij ons erbij voelen? Aan de ene kant is het natuurlijk zeer fijn dat er een datum is geprikt. Het biedt wat perspectief voor het onderwijs.’

‘Maar er blijven nog zoveel vragen over. Ten eerste maak ik me grote zorgen over mijn leerlingen. Tot 15 mei pre-teachen, en ook nadien nog, dat zie ik bij onze leerlingen echt niet gebeuren. Ze zijn met het nodige enthousiasme gestart met de taken deze week, maar het is de vraag of dat blijft duren. Van sommige collega’s hoor ik dat leerlingen gewoon niet reageren. Ze mijden contact met de school en ouders nemen hun telefoon niet op. Het wordt almaar moeilijker om leerlingen te bereiken.’

Hoe moet O.L.V.I. zich nu tot ‘anderhalvemeterschool’ transformeren? In het videogesprek kwamen meteen wat ideetjes naar boven, zoals eenrichtingsverkeer organiseren in de gangen. ‘We zijn een heel vindingrijk team’, zegt Callebaut. ‘Maar dit wordt wel heel moeilijk. We hebben bijvoorbeeld een kleine speelplaats. De infrastructuur is niet voorzien op social distancing.’

Het schoolgebouw is één zaak, de leerlingen een ander. ‘Ik hoor het allemaal graag, die anderhalve meter afstand houden. Maar zo’n ijzersterke discipline vragen van onze leerlingen zal niet evident zijn. Het is gewoon niet realistisch om dat van hen te verwachten.’

Callebaut heeft ook vragen over praktische zaken, zoals de mondmaskers. ‘De stem is hét instrument van de leerkracht. Als je met een mondmasker op moet spreken, ben je niet altijd duidelijk. Daarbovenop wordt je stem ook extra belast. Pas op: we zullen ons zeker aanpassen. Maar het is allemaal erg bizar.’ (sgy)

‘Moreel van leerlingen staat op laag pitje’(29/04/20)

‘Toegegeven, ik had een dipje over het hele aanloop­leren’, zegt Zara Callebaut (24). ‘Op vraag van enkele leerlingen had ik een Zoom-sessie gehouden. Er waren maar vier leerlingen aanwezig, maar dat maakte niet uit. Het was heel fijn om hen terug te zien. Het was zelfs een beetje emotioneel. Ik heb gevraagd hoe het met hen ging en heb ook eens over mezelf kunnen vertellen. Hun moreel staat op een laag pitje. Ze willen naar school en zijn het beu thuis.’

‘Na die Zoom-sessie had ik het echt moeilijk’, zegt Callebaut. ‘Ik mis het fysiek in de klas staan en mijn leerlingen helpen. Ik heb het gevoel dat ik aan het falen ben en dat ik er geen vat op heb. Ik begrijp de ernst van deze gezondheidscrisis natuurlijk wel. Maar er is een enorm gemis en dat gevoel zal alleen maar groeien.’ Door het dipje zocht Callebaut naar de positieve aspecten van het aanloop­leren: ‘Bepaalde vaardigheden pikken mijn leerlingen nu versneld op, zoals het halen van een deadline.’

Via Instagram

De afgelopen dagen waren weer erg druk. ‘Vrijdag heb ik de leerlingen van mijn klas derde jaar Office en Retail, waar ik titularis van ben, opgebeld om te vragen hoe de eerste week aanloopleren is verlopen en hoelang ze bezig zijn met de taken. Bepaalde vaardigheden, zoals het halen van een deadline, pikken mijn leerlingen nu versneld op’

Met de feedback van de leerlingen ging Callebaut in het weekend aan de slag. ‘Ik weet nu dat ik veel gerichtere en individuelere taken moet geven. Vorige week had ik eigenlijk vooral algemene taken gegeven. Maar bepaalde leerlingen zijn veel te lang bezig met een taak, andere leerlingen zijn dan weer heel snel klaar.’

Niet alle leerlingen hebben feedback gegeven. ‘Er zijn helaas leerlingen die ik sinds de paasvakantie nog niet heb gehoord. Het leerkrachtenteam houdt zeer nauwgezet bij welke leerling welke taak maakt en voor welk vak. Als we zien dat leerlingen geen taken maken, bellen we de ouders op. De leerlingen, die stuur ik een aanmoedigend berichtje via Instagram.’

‘Ik ben een getrainde stalker geworden’(04/05/20)

‘De aanlooplessen loopt steeds moeilijker’, zegt leerkracht Zara Callebaut (24). ‘De motivatie bij mijn leerlingen neemt af. Ik krijg steeds minder antwoord op mailtjes en sommige leerlingen zijn duidelijk moeilijker te bereiken.’

De sociale media zijn voor Callebaut een ­handige oplossing. ‘Ik ben ondertussen een ­getrainde stalker’, lacht ze. ‘Via Instagram stuur ik berichtjes dat ze hun taken moeten indienen of vraag ik waarom ze niet antwoorden.’ Ze maakte daarvoor een nieuwe account aan.

‘Je geeft uiteraard een beetje privacy weg. Voor de oudere generaties, en zelfs voor mij, was het enkele jaren geleden ondenkbaar dat je het telefoonnummer van de leerkracht had. Nu is het heel gewoon dat leerlingen me sms’en of bellen met vragen. Momenteel is daar nog geen misbruik van gemaakt.’

‘Ik heb bewust een nieuwe professionele ­account aangemaakt’, zegt Callebaut. ‘Op die ­manier bescherm ik mijn privéfoto’s. Op mijn ­publieke profiel post ik algemene informatie over deadlines, of filmpjes zoals Marc Van Ranst die een mondmasker opzet.’

Inspringen

Deze week staat er in het Onze-Lieve-Vrouwe-instituut een digitale personeelsvergadering ­gepland om de heropstart te concretiseren. ‘Voorlopig ziet het er niet naar uit dat ik deze maand, of zelfs dit schooljaar, nog voor de klas zal staan’, zegt Callebaut die lesgeeft in het derde en vierde middelbaar. ‘Ik wil gerust inspringen voor oudere of zieke collega’s. Ik denk dat iedereen solidair is. Ik mis vooral het fysiek in de klas staan.’

Maar voorlopig blijft het dus bij aanloop­lessen. ‘Ik krijg ondertussen wel mooie mails: “Beste mevrouw Callebaut …” Veel leerlingen kunnen nu perfect een formele mail opstellen – ook een belangrijke vaardigheid voor leerlingen in het tso en bso. Natuurlijk staat daar soms nog een dt-fout in.’

In de mails zitten meestal foto’s met oefeningen die de leerlingen niet kunnen oplossen. ‘Velen zitten thuis opgesloten en hebben geen oudere broer of zus die hen kan helpen. Als leerkracht wil ik altijd een aanspreekpunt zijn.’

‘Ik krijg voortdurend hartjes’ (06/05/20)

‘Leerlingen zoeken steeds vaker contact met me op’, zegt leerkracht Zara Callebaut (24). ‘De begeleiding van leerlingen gebeurt nu veel indivi­dueler. Een meisje stuurde me via Instagram dat ze enkele ­oefeningen niet begreep. Stap voor stap heb ik haar tot de oplossing kunnen brengen. Dat ging voornamelijk via spraak­berichten, maar ook via tekst.’

Op Instagram kun je een bericht leuk vinden door er een hartje aan te geven. ‘Als leerlingen het bericht snappen, zeggen ze dat niet. Ze geven een hartje. Zo krijg ik voortdurend hartjes.’

Callebaut zoekt, net als veel leerkrachten, ook informeel contact. ‘We houden nu regelmatig groepssessies via Zoom. Daarin vragen we echt gewoon “Hoe gaat het?”. Er wordt gesproken over wat ze doen – vooral gamen en Netflix kijken – maar ook over hoe ze zich voelen en hoe vreemd het is om met een mondmasker rond te lopen.’

‘Het opmerkelijkste is dat ­deze jongeren, die vaak kwetsbaar en schoolmoe zijn, echt aangeven dat ze terug naar school willen. Ze beseffen nu wat een privilege dat is. Ik hoop dat we daar in september de vruchten van plukken.’

De mentale gezondheid van de leerlingen baart meer zorgen. ‘Een leerling met zeer depressieve gedachten kan ik nu alleen maar een sms’je sturen met de juiste adressen. Dat is soms ­lastig, want je wil veel meer doen. Tools aanreiken is nog moeilijker in het afstandsonderwijs. Nog meer dan anders stel ik me de vraag: waar stopt je verantwoordelijkheid als leerkracht?’

‘Een kortere lesdag voor het mentale welzijn’ (08/05/20)

‘Leerlingen zullen maar zes in plaats van acht uur les per dag krijgen’, zegt leerkracht Zara Callebaut (24). Ze heeft voor het eerst een online personeelsvergadering gehad via Smartschool Live, ‘een unieke belevenis’. ‘In het zesde en zevende jaar hebben we zes klassen. Die worden nu opgesplitst in tien groepen of contactbubbels. Ze worden verspreid over het gebouw en zijn allemaal verplicht om een mondmasker te dragen.’

De school in hartje Gent heeft een beperkte en verouderde infrastructuur. ‘Op sommige plaatsen kan de anderhalve­meterregel niet nageleefd worden, dus mondmaskers zijn echt noodzakelijk.’ De leerlingen zullen voortdurend in hun klaslokaal moeten blijven. ‘Alleen de leerkrachten verwisselen van ruimte. Ze hebben ook allemaal andere pauzemomenten. Leerlingen kunnen dus een opgesloten gevoel krijgen. Om het mentaal haalbaar te maken, hebben we gekozen voor zes ­lesuren in plaats van acht.’ Ook voor leerkrachten moet dat een verschil ­maken. ‘Een mondmasker snoert echt je stem af. Het is zeer lastig om dat lang te ­dragen. Acht uur per dag is niet haalbaar.’

Na middernacht

Ondertussen gaat Callebaut door met aanloopleren. ‘Leerlingen verwachten snel antwoord als ze mij een vraag stellen – dat is de wereld waarin ze op­gegroeid zijn. Het blijven wel tieners die graag uitslapen. Voor de middag krijg ik zelden een vraag. Pas na de middag, rond halftwee, worden ze echt actief.’ Soms komen vragen of taken op vreemde uren binnen. ‘Onlangs kreeg ik om kwart voor één ’s nachts een mailtje. Ik heb de volgende ochtend ge­antwoord dat nachtrust erg belangrijk is en dat ze zich na middernacht niet meer met Engelse oefeningen moeten bezighouden.’

‘Alles dubbel ontsmetten’ (11/05/20)

‘Het worden lange en intensieve dagen voor de leerkrachten die fysiek les moeten geven’, zegt Zara Callebaut (24). Ze droeg vrijdag voor het eerst zelf voor een langere periode een mondmasker. ‘Je moet je er als leerkracht mentaal overheen zetten. Heel veel respect voor de collega’s die dit zes uur zullen moeten dragen.’

Ook al wordt er maar zes in plaats van acht uur lesgegeven, alles zal heel veel tijd in beslag nemen. ‘De leerkrachten wordt aangeraden de leraarskamer te vermijden. Ze moeten zo stipt mogelijk komen – het liefst met de fiets – om hun leerlingen op te wachten. Niet te vroeg, niet te laat. Er zal geen koffie zijn in de leraarskamer en ook de koelkast wordt beter niet gebruikt. Alles wat je aanraakt, moet onmiddellijk worden ontsmet.’

In het draaiboek dat het ­lerarenteam vrijdag ontvangen heeft, staat alles stap voor stap uitgelegd. ‘We hebben smalle gangen, dus de regel is om ­uiterst rechts te houden. Leerlingen komen vanaf 8.45 uur in verschillende groepen toe. Eén poort dient als ingang, de andere als uitgang.’

Handschoenen verplicht

Voor de zesde- en zevendejaars wordt het ongetwijfeld een vreemde laatste maand. ‘De opleiding haarzorg moet opnieuw op poppen oefenen. Ze moeten ook hun materiaal na elke les zelf ontsmetten. Daarna komt de poetsdienst nog eens alles ontsmetten. Ook bij de studenten business and support wordt ­alles dubbel ontsmet.’ De grootste aanpassing is er voor de studenten in de opleiding logistiek assistent, die later aan de slag gaan in woonzorgcentra of ­ziekenhuizen. ‘Bij hen worden ook handschoenen verplicht.’

‘Het is niet de bedoeling dat we de leerlingen voortdurend controleren en berispen’, ­benadrukt Callebaut. ‘We zijn met volwassenen aan het werk, en vermoeden dat ze zelf ­beseffen hoe ernstig de situatie is. Leerlingen die op school eten, mogen niet samenzitten. Daar kan het ondersteunende personeel een rol in spelen.’ ­Veel tijd hebben de leerlingen wel niet over de middag. ‘De middagpauze is verkort tot een halfuur.’

‘Nu pas leer ik de perfectionisten kennen’ (14/05/20)

‘Er zijn twee kampen in mijn klas ontstaan’, zegt leerkracht Zara Callebaut (24). ‘Sommigen verliezen hun motivatie, ze hebben een extra duwtje in de rug nodig. Anderen zijn net zeer ­enthousiast en moet ik zelfs wat temperen.’

Het afstandsonderwijs geeft Callebaut een globaler beeld van haar leerlingen. ‘Pas nu leer ik de perfectionisten kennen. Op school proberen we zo veel ­mogelijk in de klas te doen. Bij ons is huiswerk niet echt de norm. Door het afstandsleren wordt heel hard duidelijk hoe zelfstandig leerlingen zijn. We zijn nu ook nog meer dan anders hun eerste aanspreekpunt.’

‘Sommige leerlingen sturen me om half elf ’s avonds nog ­berichtjes met detailvragen. Ze zuchten dat ze ook nog taken hebben voor Frans, kantoor of PAV. Ik waarschuw dat ze zichzelf niet mogen voorbijlopen. Ze leggen zichzelf veel te veel druk op. Dan moet je echt zeggen: ­bescherm jezelf en relax.’

Een planning kan daar zeker bij helpen, zegt Callebaut. ‘Het is een tool die ze later nog ­nodig zullen hebben.’

De school is alleen toegankelijk voor wie er echt moet zijn. ‘Er ligt nog veel materiaal in mijn klaslokaal – van boeken tot stiften – maar dat zal moeten wachten tot de zomervakantie. Vanwege de regels rond essen­tiële verplaatsingen moeten we altijd de toestemming van de ­directeur hebben als we zonder effectieve lesopdracht naar school willen komen.’

‘Leerlingen hebben nood aan pauze’ (19/05/20)

De zesde- en zevendejaarsleerlingen zitten sinds vorige vrijdag opnieuw op de schoolbanken in het Onze-Lieve-Vrouwe-instituut in Gent. ‘Ik ga zelf nog niet naar school’, zegt Zara Callebaut, die lesgeeft in de tweede graad. ‘Maar van collega’s heb ik gehoord dat het vlot is verlopen. De leerlingen beseffen de ernst van de situatie en houden zich aan de regels. Tegelijk gaven ze aan dat een hele dag een mondmasker dragen echt lastig is.’ In het O.L.V.I. waren veel leerlingen aanwezig. ‘De afwezigheden kunnen we pas eind deze week evalueren, want verschillende klassen moeten op verschillende momenten naar school afzakken.’

‘Ik doe intussen voort met het preteachen’, zegt Callebaut. ‘De school heeft besloten daar nog twee weken mee door te gaan, maar daarna een week de pauzeknop in te drukken. We ­laten onze leerlingen dan wat rusten. We merken dat deze periode voor hen zeer belastend is. We verwachten van onze jongeren veel meer zelfstandigheid dan normaal. Daarbovenop kunnen we hen als leerkracht niet onmiddellijk feedback geven. Daarom laten we ze even naar adem happen. Tijdens de pauzeweek kunnen we ook leerlingen die geen oefeningen of taken hebben gemaakt, extra stimuleren om hun werk in te halen.’

Na die week loopt het afstandsleren door. Al bestaat de kans dat ook de vierdejaars nog fysiek naar school gaan. ‘Het is afwachten’, zegt Callebaut. ‘Hoe dan ook hebben wij in het ­beroepsonderwijs geen examens, dus we doen sowieso volop door tot eind juni.’ (sgy)

‘Ik moet leerlingen almaar teleurstellen’ (26/05/20)

‘Mevrouw, we mogen weer naar school. De minister heeft het gezegd.’ De mailbox van Zara Callebaut, die onder meer lesgeeft in het vierde middelbaar, puilde vrijdag uit. ‘Enorm vervelend, want dat is helemaal nog niet zeker. De veiligheidsmaatregelen blijven ongewijzigd in het secundair. Vier vierkante meter per leerling voorzien, is niet makkelijk in onze school. De directie bekijkt op dit ogenblik wat er mogelijk is.’

‘Dat de deuren openen, is nieuws dat de leerlingen willen horen, maar ze kunnen het heel moeilijk kaderen, merk ik. Het is dan niet de minister, maar ik, als reële persoon, die de leerlingen voortdurend moet teleurstellen.’

Dubbel gevoel

Callebaut kampt zelf met een dubbel gevoel. ‘Ik wil heel graag opnieuw voor de klas staan. Om zeker niet besmet te worden, draag ik nu zelf al vaak een mondmasker. Na een bezoek aan Ikea weet ik het zeker: zes uur een mondmasker? Neen. Hoed af voor de leerlingen die dit wel moeten doen. Het nieuws dat min-twaalfjarigen geen groot risico vormen, geldt overigens niet voor ons. Wij werken niet met kinderen, maar met jongvolwassenen.’

‘Na een bezoek aan Ikea weet ik het zeker: zes uur een mond­masker? Neen’

Callebaut kijkt met grote ogen naar de directie. ‘Voor hen is het enorm frustrerend. Ze leveren ongelofelijk veel werk. Mensen vergeten vaak dat ze ook verantwoordelijk zijn als het ooit misloopt.’ (km)

‘Wat zeg je tegen leerlingen die gaan werken?’ (28/05/20)

‘De ene helft van de leerlingen maakt alle oefeningen en herhalingsoefeningen, de andere helft maar enkele of zelfs helemaal geen’, zegt Zara Callebaut, die lesgeeft in de tweede graad. ‘Sommige leerlingen hoor ik niet. Als klas­titularis bel ik ze op, maar het blijft gissen waarom het zo moeilijk loopt. Sommigen hebben computerproblemen, maar vaak zit er meer achter.’

Sommige leerlingen gaan intussen elke weekdag werken. ‘Niet om een zakcentje te verdienen, maar om hun familie te ondersteunen. Een van de ouders is zijn job verloren of iemand is ziek. Wat zeg je tegen die leerlingen? Ze kunnen alleen in het weekend aan opdrachten werken en het is vaak het laatste van hun zorgen.’

Hoe streng moet een school zijn voor zij die afhaken? ‘We weten uiteraard hoe iemand scoorde tot en met februari, maar onze leerlingen hebben geen examens. Bij leerlingen die afhaken is het vooral ­belangrijk om te achterhalen wat de precieze reden is. De motivatie is belangrijk. Hoeveel fouten iemand maakt, is niet van tel. Het is de effort die telt.’

‘Het is nu nóg belangrijker de waarde van een diploma duidelijk te maken’

Toch vreest Callebaut dat ze leerlingen zullen kwijtspelen. ‘Dat is bijna onvermijdelijk. Het is voor leerkrachten nu nog belangrijker om de waarde van een diploma duidelijk te maken. Ik benadruk dat het hun zekerheid biedt, iets wat ze vaak rondom zich niet zien of kennen. Ik wijs hen ook op hun eigen verantwoordelijkheid. Ze moeten die nu meer dan ooit nemen.’